B-Trees

K08 Δομές Δεδομένων και Τεχνικές Προγραμματισμού

Κώστας Χατζηκοκολάκης

Searching on disks

  • So far we have assumed that our data are stored in memory

  • What about storing data on a disk?

    • Example: databases
  • Disk access can be at least 100,000 to 1,000,000 slower

    • Goal: minimize disk accesses
  • Also: data is read in blocks

    • Eg 512 or 1024 bytes
    • Reading 1 byte is the same as reading a whole block

B-Trees

We can easily generalize 2-3 / 2-4-trees:

  • A B-tree of order $m$ is an $m$-way search tree with 2 extra properties
  • Size property
    • Any node contains between $\lceil \frac{m}{2} \rceil - 1$ and $m-1$ values
    • Internal nodes with $n$ values have exactly $n+1$ children
    • The root is excluded from this rule
  • Depth property
    • All leaves have the same depth (lie on the same level)

B-Trees

  • We select $m$ so that the whole B-tree node fits in a block

    • We read “multiple nodes” for the “price” of one
    • Fewer disk accesses than reading multiple nodes of a BST / AVL / …
  • Such trees are balanced

    • $h = O(\log n)$
    • Proof: exercise
  • 2-3 and 2-4-trees are B-trees of order 3 and 4

  • Generalize even more: require between $a$ and $b$ children

    • for some $2 \leq a \leq \frac{(b+1)}{2}$

ADT Set using BTree, types

// Κόμβος του set, περιέχει μία μόνο τιμή. Κάθε btree_node έχει πολλά set_nodes
struct set_node {
	Pointer value;			// Η τιμή του κόμβου.
	BTreeNode owner;		// Ο btree_node στον οποίο ανήκει αυτό το set_node
};

// Το struct btree_node είναι ο κόμβος ενός Β-Δέντρου.
struct btree_node {
	int count;                              // Αριθμός στοιχείων
	BTreeNode parent;                       // Πατέρας
	BTreeNode children[MAX_CHILDREN + 1];   // Παιδιά
	SetNode set_nodes[MAX_VALUES + 1];  	// Δεδομένα (μέσα σε set κόμβους)
};

// Υλοποιούμε τον ADT Set μέσω B-Tree, οπότε το struct set είναι ένα Β-Δέντρο.
struct set {
	BTreeNode root;             // Η ρίζα του δέντρου
	int size;                   // Μέγεθος, για αποδοτικό set_size
	CompareFunc compare;        // Διάταξη
	DestroyFunc destroy_value;  // Συνάρτηση που καταστρέφει ένα στοιχείο του set
};

Insertion in a B-tree

  • Same as for 2-3 and 2-3-4-trees
    • Search for the value
    • Insert at a leaf
  • In case of an overflow ($m+1$ children)
    • Split it into two nodes of $m/2$ children each
    • Move the separator value (median) to the parent

Insert example, $m = 5$

Inserting 1

Inserting 2

Inserting 3

Inserting 4: overflow, 2 moves to a new root

Inserting 5

Inserting 6

Inserting 7: overflow, 5 moves up

Inserting 8

Inserting 9

Inserting 10: overflow, 8 moves up

Inserting 11

Inserting 12

Inserting 13: overflow, 11 moves up

Inserting 14

Inserting 15

Inserting 16: overflow, 14 moves up, creating a new overflow

Code

  • As always, the code is in lecture-code
    • modules/UsingBTree/ADTSet.c
  • We only highlight some parts here
Code, node_insert
BTreeNode node_insert(BTreeNode root, CompareFunc compare, Pointer value, ...) {
	// [απλός κώδικας για την περίπτωση κενού δέντρου]

	// Εύρεση του κόμβου στον οποίο πρέπει να γίνει insert
	int index;
	BTreeNode node = node_find(root, compare, value, &index);
	if (index != -1) {          // Υπάρχει ήδη η τιμή
		node->set_nodes[index]->value = value;
		return root;
	}

	// Εύρεση της θέσης που πρέπει να μπει το value
	for (index = 0;
         index < node->count && compare(value, node->set_nodes[index]->value) > 0;
         index++)
		;

	node_add_value(node, set_node_create(value), index);

	if (node->count > MAX_VALUES) // overflow
		split(node, compare);

	// Επιστρέφουμε τη ρίζα, μπορεί να έχει δημιουργηθεί νέα
	return root->parent != NULL ? root->parent : root;
}

Code, split

// Καλείται όταν ο κόμβος node έχει υπερχειλήσει, τον χωρίζει σε 2 κόμβους.
// Στέλνει τη μεσαία από τις τιμές του κόμβου node στον πατέρα του.

static void split(BTreeNode node, CompareFunc compare) {
	// Χωρίζουμε τον κόμβο node σε 2 κόμβους
	BTreeNode right = node_create();
	right->parent = node->parent;     // Οι 2 κόμβοι έχουν τον ίδιο πατέρα.

	// Μετακίνησε τις μισές τιμές και παιδιά από τον αριστερό κόμβο στον δεξιό.
	int half = node->count/2;
	if (!is_leaf(node))
		for (int i = 0; i <= half; i++)
			node_add_child(right, node->children[i + half + 1], i);

	for (int i = 0; i < half; i++) {
		node_add_value(right, node->set_nodes[i + half + 1], i);
		node->count--;
	}

	// Αφαίρεση μεσαίας τιμής
	SetNode median = node->set_nodes[node->count-1];
	node->count--;

    ...

Code, split

	// Προσθέρουμε το median στον πατέρα του κόμβου node.
	BTreeNode parent = node->parent;
	if (parent == NULL) {						// Ο node είναι η ρίζα
		BTreeNode new_root = node_create();		// Δημιούργησε καινούργια ρίζα

		node_add_value(new_root, median, 0);

		right->parent = node->parent = new_root;
		new_root->children[0] = node;
		new_root->children[1] = right;

	} else {
		int index;  // Βρες τη θέση εισαγωγής της τιμής στον πατέρα.
		for (index = 0; index < parent->count; index++)
			if (compare(median->value, parent->set_nodes[index]->value) < 0)
				break;

		// Πρόσθεσε τον right ως δεξιό παιδί της (νέας) διαχωριστικής τιμής
		node_add_child(parent, right, index+1);
		node_add_value(parent, median, index);

		if (parent->count > MAX_VALUES)  // parent overflows
			split(parent, compare);
	}
}

Removal from B-trees

  • Same as for 2-3 and 2-3-4-trees

  • To remove a value $k_i$ from an internal node

    • Replace with its predecessor (or its successor)
    • Right-most value in the $i$-th subtree
  • To remove a value from a leaf

    • We simply remove it
    • But it might viotalate the size property (underflow)

Fixing underflows

Two strategies for fixing an underlow at $\nu$

  • Is there an immediate sibling $w$ with a “spare” value?

  • If so, we do a transfer operation

    • Move a value of $w$ to its parent $u$
    • Move a value of the parent $u$ to $\nu$
  • If not, we do a fusion operation

    • Merge $\nu$ and $w$, creating a new node $\nu'$
    • Move a value from the parent $u$ to $\nu'$
    • This might underflow the parent, continue the same procedure there

Example

Delete h

Delete r

Find the Successor of r

Promote the Successor of r – Delete the Successor from its Place

Delete p

Transfer

After the Transfer

Delete d

Fusion

After the Fusion – Underflow at f

Fusion

After the Fusion – Delete Root

Final Tree

Code, node_remove

BTreeNode node_remove(BTreeNode root, CompareFunc compare, Pointer value, ...) {
    // Βρες τον κόμβο που περιέχει την τιμή.
	int index;          
	BTreeNode node = node_find(root, compare, value, &index);

	if (index == -1)   // Η τιμή δεν υπάρχει στο δέντρο.
		return root;

	// Βρέθηκε ισοδύναμη τιμή στον node, οπότε τον διαγράφουμε
    // Το πώς θα γίνει αυτό εξαρτάται από το αν έχει παιδιά.

	if (is_leaf(node)) {
		// Φύλλο: διάγραψε την τιμή, αναδιάταξε τα δεδομένα, repair
        // Ολίσθησε όλα τα δεδομένα 1 θέση αριστερά.
		for (int i = index; i < node->count-1; i++)
			node->set_nodes[i] = node->set_nodes[i + 1];
 
		node->count--;           // Αφαίρεσε το δεδομένο.

		repair_underflow(node);  // Αναδιαμόρφωσε το δένδρο.

Code, node_remove

	} else {
		// Άν είναι εσωτερικός κόμβος αντικατάσταση με την next τιμε
        // και remove της τιμής αυτής
		SetNode max = node_find_max(node->children[index]);

		BTreeNode max_node = max->owner;
		max_node->count--;    // Αφαίρεσε το δεδομένο.

		node->set_nodes[index] = max;
		max->owner = node;

		repair_underflow(max_node);   // Αναδιαμόρφωσε το δέντρο.
	}

	// Αν η ρίζα αδειάσει, ρίζα γίνεται το (μοναδικό, αν έχει) παιδί της
	if (root->count == 0) {
		BTreeNode first_child = root->children[0];
		if (first_child != NULL)
			first_child->parent = NULL;
		root = first_child;
	}
	return root;
}

B+-trees

A variant of B-trees, important in today's file systems and databases.

Readings

  • M. T. Goodrich, R. Tamassia and D. Mount. Data Structures and Algorithms in C++. 2nd edition. John Wiley.
  • Sartaj Sahni. Δομές Δεδομένων, Αλγόριθμοι και Εφαρμογές στη C++. Εκδόσεις Τζιόλα.
  • R. Sedgewick. Αλγόριθμοι σε C. Κεφ. 16.3